Auteur: Frank de Klerk

Oproep Genootschap Oud-Westland aan College en gemeenteraad.

Westland – De gemeente Westland heeft verzuimd de Joodse begraafplaats aan de Opstalweg in Naaldwijk op de Westlandse monumentenlijst te plaatsen. Het Genootschap Oud-Westland pleit er voor om dit alsnog te doen en heeft daarom de gemeente aangeschreven met het verzoek deze historische plek in de lijst op te nemen.

 

Voor het Genootschap zijn hier voldoende argumenten voor. De Joodse begraafplaats dateert uit 1794 en is door de toenmalige Joodse gemeenschap gesticht, zodat men niet meer naar Scheveningen hoefde om overledenen te begraven. Daarnaast is de begraafplaats in de gemeentelijke ‘Inventarisatie Historisch Waardevolle Objecten’ uit 2007 omschreven als ‘zeldzaam’ en ‘van historische waarde als verwijzing naar de verdwenen Joodse gemeenschap van Naaldwijk’.

 

In 1929 heeft de toenmalige gemeente Naaldwijk de begraafplaats overgenomen van de Nederlands Israëlitische Gemeente van Den Haag en daarbij beloofd de begraafplaats in behoorlijke staat te onderhouden. In de loop van de tijd is helaas het metaarhuisje – hier vond de rituele reiniging van overledenen plaats – en het prachtige smeedijzeren hek verdwenen, waarmee die belofte niet is nagekomen.

 

De gemeente Westland is , als rechtsopvolger van de gemeente Naaldwijk, eigenaar van de Joodse begraafplaats. Voor het Genootschap reden te meer om zowel Collega als gemeenteraad op te roepen deze locatie in de gemeentelijke monumentenlijst op te nemen.

In het reeds in voorbereiding zijnde Historisch Jaarboek 2010 van het Genootschap Oud-Westland zal een artikel worden opgenomen over veldstudenten – een fenomeen uit het begin van de vorige eeuw. Jonge mannen van buiten het Westland kwamen in Naaldwijk aan de Tuinbouwwinterschool een tweejaarlijkse opleiding doen tot gediplomeerd tuinder. Hoewel menig autochtone tuinder weinig respect kon opbrengen voor deze importtuinder – immers, dit was nu echt een vak dat alleen van vader op zoon kon worden overgedragen – kwamen twintig van de zestig geslaagde leerlingen in 1906 van buiten het Westland.

Het begrip veldstudenten komt ook voor in de roman ‘Geleend Goed’ van P.J. Risseeuw, de auteur die ook de voor televisie bewerkte roman ‘De Glazen Stad’ schreef. In ‘Geleend Goed’ blijkt hoofdpersoon Jan Kiessewetter inderdaad een mislukte veldstudent te zijn: naast zijn huwelijk loopt ook zijn tuindersloopbaan uit op een fiasco.

Daarentegen zijn er zeer geslaagde voorbeelden van veldstudenten te noemen. Jan Emmens uit Drenthe heeft de grootste voldoening waarschijnlijk beleefd aan bestuurlijke en politieke activiteiten, maar was daarnaast ook zelfstandig tuinder. De oorspronkelijk uit Friesland afkomstige Jan Bruinsma slaagde er in 1946 in het eerste hybride tomatenras op de Nederlandse markt te brengen.

Oproep

Onder andere deze drie ‘Jannen’ brachten het Genootschap Oud-Westland op het idee eens nader in te gaan op het verschijnsel veldstudent. Dhr. Aad Vijverberg is benaderd om hierover een bijdrage te leveren in het volgend jaar te verschijnen jaarboek. Hij zou dan ook graag in contact komen met mensen die direct te maken hebben gehad met veldstudenten. Kent of kende u mensen die vroeger als veldstudent naar het Westland zijn gekomen dan wil hij graag uw herinneringen optekenen, zodat die gebruikt kunnen worden in deze publicatie.

Contactgegevens Aad Vijverberg:
Naaldwijkseweg 35
2691 RB ’s-Gravenzande
0174 41 37 95

In de herfst van 2008 is een boek uitgekomen, waarin drie 17^e eeuwse zeevarende gemeenschappen met elkaar worden vergeleken. Het betreft de havenstad Schiedam, het verstedelijkte vissersdorp Maasluis (beiden aan de Maasmond) en het dorpje Ter Heijde aan de Westlandse kust.
Er komt niet iedere dag een boek uit, waarin Ter Heijde uitvoerig wordt genoemd, laat staan beschreven. Annette de Wit, werkzaam als hoofd Publiek en Presentatie bij het Marinemuseum te Den Helder, heeft een goed leesbaar en onderhoudend boek geschreven, waarin het dorp Ter Heijde, weliswaar in de 17^e eeuw, als het ware tot leven wordt gewekt.

Het Genootschap Oud Westland heeft Annette de Wit bereid gevonden om op 7 oktober 2009 een lezing over haar boek te geven.

Continue reading “Leven, Werken en Geloven in Zeevarende Gemeenschappen, Schiedam, Maassluis en Ter Heijde in de zeventiende eeuw” →

In deze lezing zal o.a. de opgraving aan de Hoogwerf te Naaldwijk ter sprake komen.

In de Romeinse tijd lag er bij Voorburg de Romeinse stad Municipium Aelium Cananefatium, beter bekend als ‘Forum Hadriani‘. Een Romeinse mijlpaal die rond 1500 gevonden is in Monster of Naaldwijk maakt melding van deze stad. De aanwijzigingen voor Romeinse invloeden op een nederzetting in Naaldwijk in diezelfde tijd worden steeds sterker, getuige o.a. de recente vondsten in Naaldwijk bij de Zuidweg. Ook de oudere vondst van een bronzen hand bij de nabijgelegen Hoogwerf is interessant, omdat die gelijkenis vertoont met de bronzen hand van Arentsburg, die in 1771 in Voorburg werd gevonden.

Al met al voldoende ingrediënten voor een interessante avond.

Westland – Het is niet uit te sluiten dat de Poeldijkse pastoor Verburch aan het begin van de achttiende eeuw in Monster begraven is. Deze opmerkelijke uitspraak deed historicus Thomas van Straalen op 25 november 2008 tijdens een door het Genootschap Oud Westland georganiseerde lezing over Begraven in en om de kerk.

 

Van Straalen baseert zijn uitspraak op een pagina die hij heeft gevonden in de kerkboeken van de grote kerk in het centrum van Monster, waarin de begrafenis is opgetekend van ‘Mr. Franscois van der Burg, uijt den Poeld’, op 9 januari 1708 – acht dagen na het overlijden van pastoor Verburch.
Bovendien trof hem de vermelding dat de klokken hebben ‘geluijt twee uur’; een periode die aangeeft dat het om een belangrijk persoon ging.
De lezing van dhr. Van Straalen had met 130 aanwezigen een ruime belangstelling, die zo mogelijk nog meer werd aangewakkerd toen de afbeelding uit het kerkboek ter sprake kwam. Van Straalen stelt nadrukkelijk dat niet met 100% zekerheid kan worden gezegd dat het hier om de Poeldijkse pastoor Verburch gaat, maar stelt aan de andere kant dat hij hier wel van uit gaat, tenzij er documenten boven tafel komen die het tegendeel bewijzen.

Overigens heeft de ontdekking van Van Straalen zijdelings verband met een onderzoek dat de redactie van het jaarboek van het Genootschap Oud Westland voor de editie 2009 doet naar feiten over pastoor Verburch. Dit jaarboek zal in september 2009 verschijnen.

Continue reading “Pastoor Verburch begraven in Hervormde Kerk Monster” →