De bodem van het Westland is niet alleen door natuurlijke omstandigheden ontstaan. De hoge gronden in de duinen waren droogtegevoelig. In zand stijgt water niet zo gemakkelijk op als in klei- of veengrond. De remedie nu zou zijn om een regeninstallatie aan te schaffen. Vroeger was de remedie afgraven en zorgen dat het maaiveld dichter bij het grondwater kwam. Alleen in Loosduinen zijn een kleine tweeduizend ha duinen afgegraven waarvan 1000 ha na 1880. Het afgegraven zand werd gebruik voor de stadsuitbreiding van Den Haag maar ook om goede tuinbouwgrond te maken. Gewassen die groeiden op erg laag gelegen gronden hadden kans om te verzuipen. Het ophogen van die gronden was dus een ideale manier om betere tuinen te maken. Omdat toen (bijna) al het vervoer over water plaats vond spreken we van ‘opgevaren gronden’.
Het afgraven van duinen heeft ook in het Westland op grote schaal plaats gevonden. Laaggelegen gronden langs de Gantel en tussen de Gantel en de Poeldijkse- en Monsterseweg zijn met dit zand opgehoogd. In het eigenlijke Westland zijn rond vijfhonderd ha gronden ‘afgegeest’ en rond 1000 ha opgehoogd. Zandbulten in de Oranjepolder zijn ook afgegraven. Het zo verkregen zand is gebruikt voor de aanleg van het zandlichaam van de A-20. Het vervoer ging toen niet meer per schuit maar via het spoor.
Het Historisch Genootschap ‘Oud Westland’ wil meer over dit proces van afgraven en ophogen weten. Wie waren de zandschippers? Handelden de schippers in zand of vervoerden zij het zand in opdracht van de zand kopende tuinder? Besloten tuinders alleen tot het afgraven (ophogen) van hun tuin of namen zij met buren een gezamenlijk besluit? Als er een sloot aangelegd moest worden voor het zandvervoer wie deed dit dan?
Om over de afgegraven en opgevaren gronden meer te weten te komen doet het Genootschap een beroep op diegenen, die nog iets van die tijd weten of nog herinneringen hieraan hebben om contact met ons op te nemen.
Het contactadres is:
Aad Vijverberg,
Naaldwijkseweg 35,
2691 RB ’s-Gravenzande.
0174-413795
A.J.Vijverberg@kabelfoon.nl