Categorie: Algemeen nieuws

Lezing “Hoveniers van Oranje”

Geplaatst op door Frank de Klerk

In de 17de eeuw streefden de prinsen van Oranje in de pasvormde republiek der zeven provinciën naar aanzien en prestige. Dat kwam onder andere tot uiting in de aanleg van goed onderhouden tuinen bij hun paleizen en buitenverblijven. Historica Lenneke Berkhout promoveerde vorig jaar aan de Rijksuniversiteit Groningen op het proefschrift “Hoveniers van Oranje’. Zij sprak op 11 november via een webinar voor de leden van het Genootschap Oud Westland. 

De lezing was toegespitst op het paleis Noordeinde, huis ter Nieuburch in Rijswijk, huis Ten Bosch en huis te Honselaarsdijk. Al deze paleizen kwamen in de 17de eeuw in handen van stadhouder Fredrik Hendrik, zoon van Willem en Oranje en Louise de Coligny. Frederik Hendrik spande zich zeer in om deze paleizen en huizen van fraaie tuinen te voorzien, waarvoor hij de beste hoveniers van Nederland aantrok. Hij wilde van zijn verblijfplaats in Honselersdijk een echt jachtslot maken.

De eerste hoveniers van Honselersdijk waren leden van de uit Voorschoten afkomstige familie van Thooren. Vader Gijsbert werd in 1643 opgevolgd door zijn zoon Antonie. ,,Vermoedelijk was hij niet meer staat om fysiek in de tuin te werken’’, zei Berkhout. ,,Hovenier was een vak dat vaak van vader op zoon werd doorgegeven. De hoveniers werden opgeleid aan Nederlandse en buitenlandse instellingen en kregen bij hun aanstelling een acte. Daarvoor moesten de hoveniers bij de domeinraad een eed afleggen dat zij geen giften hadden betaald om de functie te krijgen. De hoveniers verdienden goed, wel 450 à 800 gulden per jaar. Dat was meer dan het salaris van een predikant’ maar de Oranjes waren niet altijd goed van betalen.’’

Niet alleen het salaris was goed. De hoveniers genoten ook uitstekende secondaire arbeidsvoorwaarden zoals gratis huisvesting en gratis brandstof. Daar kwamen nog vrijstelling van lokale belastingen bij en gratis kleding in de vorm van een livrei, een fraaie mantel. De functie had maatschappelijk aanzien hetgeen tot uiting kwam in het bekleden van plaatselijke functies zoals schepen. Het uitvoerend, zware werk in de tuinen lieten de hoveniers over aan loonwerkers. Het telen van groenten was nog belangrijker dan het onderhouden van een siertuin. Uitgangspunt was dat de tuinen zoveel produceerden dat het niet nodig was om groente en fruit op de markt te kopen. Een gevulde tafel met zeldzame groenten en fruit droeg bij aan het prestige van de Oranjes.

De stadhouders schuwden niet om kennis uit het buitenland te halen. De Franse tuinontwerper André Mollet werd aangetrokken om parterres aan te leggen. Hij hield zich bezig met het uitzetten van patronen op de grond en het scheren van de bomen en hagen. Antonie van Thooren leerde van hem het vak waardoor hij vele jaren zelf  tuinen kon aanleggen, die zich kenmerkten door hoge hagen en pyramides. De hagen werden door middel van een stellage onderhouden. Om planten uit warme landen zoals sinaasappels te laten overwinteren werd een oranjerie aangelegd. Boswachters en faisantiers zorgden dat er altijd voldoende gevogelte was zowel voor de sier als voor op tafel.

Overhandiging petitie behoud RK begraafplaats

Geplaatst op door Jan Maat

Op de katholieke gedenkdag van Allerzielen heeft wethouder Piet Vreugdenhil van cultuur een petitie tot behoud van de RK begraafplaats aan de Dijkweg in Naaldwijk in ontvangst genomen. De petitie is duizend keer ondertekend. De helft van de ondertekenaars komt uit het Westland waarvan het merendeel uit Naaldwijk. Vreugdenhil zei dat de voorgenomen ruiming van de begraafplaats hem raakt in zijn ‘culturele hart’. Ook noemde hij de ruiming een juridisch ‘complexe zaak’ waarin hij ook te maken heeft met het parochiebestuur. Hij vindt het van groot belang het oordeel van juristen en rechters af te wachten.

Vreugdenhil gaf de werkgroep behoud RK begraafplaats Dijkweg het advies om het gesprek met parochiebestuur aan te gaan. Korrie Korevaart, van de stichting Terebinth, antwoordde dat de werkgroep reeds met de parochie spreekt over een plan voor het restaureren van de begraafplaats. Zij pleitte voor een gedegen onderzoek naar de historische en monumentale waarde van de begraafplaats en de daarbij behorende fruitmuur aan de achterzijde. De begraafplaats mag niet veranderen in een kaal grasveld dat slechts voor projectontwikkelaars aantrekkingskracht heeft.

‘Buitenplaatsen in het Westland’ ligt nu in de winkels.

Geplaatst op door Jan Maat

Nu de feestdagen er weer aan komen is het belangrijk te weten dat de herdruk van ons prachtige boek ‘Buitenplaatsen in het Westland’ is verschenen en vanaf nu weer in de winkels ligt.

Een uniek cadeau waarmee iedere Westlander kan kennismaken met zijn lokale geschiedenis. 

Buitenplaatsen speelden in het Westland eeuwenlang een belangrijke rol. Het boek beschrijft het ontstaan en de verdwijning van deze buitenverblijven in het Westland. Ook geeft het een antwoord op de vraag welke rol zij gespeeld hebben in de ontwikkeling van de tuinbouw in deze streek. Tot slot bevat het uitgebreide beschrijvingen van achttien buitenplaatsen, die gezamenlijk een beeld geven van de rijkdom van het buitenleven in het Westland. Dit boek won in 2019 de Ithaka prijs.

Verkoopprijs €29,95

U kunt het boek bestellen in de webshop van Genootschap Oud-Westland:

http://genootschapoudwestland.nl/winkel/buitenplaatsen-in-het-westland/.  In het Westland wordt het boek na betaling bij u thuisbezorgd.

En bij onderstaande verkooppunten:

  • The Read Shop Naaldwijk
  • Sigarenmagazijn de Wilde Naaldwijk
  • The Read Shop Honselersdijk
  • Primera Brekelmans ’s Gravenzande
  • Bruna Monster
  • Bruna De Lier
  • Primera Wateringen
  • Boekhandel het Keizerrijk Maassluis
  • The Readshop Maassluis (Koningshoek)
  • Boekhandel de Omslag Delft
  • The Readshop Kempers Delft
  • Boekhandel Post Scriptum Schiedam
  • Westlands Museum Kwintsheul

Persbericht werkgroep Behoud RK begraafplaats Dijkweg

Geplaatst op door Jan Maat

De politieke partijen die het College van B&W vormen, hebben geen oog voor monumentale belangen. Zij houden strak vast aan de door het College afgegeven vergunning voor ruiming van de monumentale RK begraafplaats. Een motie van Westland Verstandig om de ruiming te heroverwegen werd door wethouder Leen Snijders (CU/SGP) ontraden omdat de uit 1828 daterende begraafplaats geen gemeentelijk monument is. De collegepartijen volgden de wethouder kritiekloos.

Daarmee gaat een raadsmeerderheid voorbij aan een positieve beoordeling van de begraafplaats bij opstelling van de gemeentelijke monumentenlijst in 2007. De begraafplaats kwam toen om financiële redenen niet op de lijst. De RK parochie vond de door de gemeente aangeboden tegemoetkoming te laag en koos voor ruiming, die zij eufemistisch herinrichting van de begraafplaats noemt. De VVD-fractie was als enige raadsfractie helder. ,,De begraafplaats moet wijken voor ‘herontwikkeling van het gebied’, een duidelijke keuze voor nieuwbouw, ten koste van de geschiedenis.

De Stichting Terebinth, die zich inspant voor oude, historische begraafplaatsen, voert actie voor het behoud. Zij wordt daarin ondersteund door natuurorganisaties en het Genootschap Oud-Westland.  Het Genootschap constateert dat de weinige historische monumenten in het Westland in de knel komen. Zij worden bedreigd door sloop, ruiming of oprukkende nieuwbouw van vaak veel te hoge gebouwen.

Bouwplan de Harmonie inbreuk op Dorpse karakter

Geplaatst op door Frank de Klerk

Bouwplan De Harmonie op de hoek Verdilaan/Dijkweg maakt een inbreuk op het historische en dorpse karakter van de directe omgeving. Daarom heeft het Genootschap Oud-Westland (GOW) de gemeente Westland gevraagd het ontwerp-bestemmingsplan aan te passen. Het bouwplan De Harmonie met twintig appartementen is te hoog en te massaal.

(c) Tetteroo Bouw & Projectontwikkeling B.V.

In plaats van een pastorie van twee verdiepingen dreigt nu een gebouw van vijf verdiepingen te komen. Ook wordt vrijwel de gehele kavel bebouwd. De ingang tot de Dijkweg wordt vernauwd en het zicht op huize Bijdorp ontnomen. Het ontwerp voor nieuwe Harmonie vormt een scherp contrast met Huize Bijdorp. Modern en massaal pal tegenover een klassiek historisch gebouw. De voormalige bebouwing was destijds geen trendbreuk met de rest van de straat maar vormde er juist een organisch geheel mee. Aan de Dijkweg tussen de Havenstraat en de huidige Verdilaan bevond zich een katholieke cluster bestaande uit jongensschool, kerk en kerkhof alsmede pastorie. Het huidige plan plus de voorgenomen ruiming van de RK kerkhof betekent het verdwijnen van dit laatste stukje katholieke erfgoed en draagt bij aan een verdere verstening van het centrum van Naaldwijk.

De opvatting van de architect dat het bouwplan een vertaling van het verleden naar de toekomst kan het GOW niet volgen. Het bouwplan vormt juist een inbreuk op de historische continuïteit. De nieuwbouw komt op de plaats van de voormalige pastorie De Harmonie. Dit gebouw uit 1800 is hoewel het een positief advies kreeg voor de gemeentelijke monumentenlijst helaas in 2009 gesloopt. Deze pastorie paste qua bouwstijl en massa uitstekend bij het tegenover gelegen eveneens 19 de eeuwse huize Bijdorp

In de deze week gepubliceerde Omgevingsvisie Westland schrijft de gemeente dat Erfgoed een ‘identiteitsdrager’ van het gebied is. ‘’Historische structuren dienen waar mogelijk als vertrekpunt voor grote ruimtelijke opgaven’’. De gemeente heeft dit uitgangspunt duidelijk niet gehanteerd bij de invulling van de hoek Verdilaan/Dijkweg. In plaats van een keuze voor een ‘identiteitsdrager’ is het bouwplan een inbreuk op de kleinschaligheid van de dorpskern van Naaldwijk.