Royalty-kenner vertelt smeuïg over 450 jaar Oranje

De stemming zat er op 8 oktober meteen goed in tijdens de lezing voor de leden van het Genootschap Oud Westland over het Koninklijk Huis in Bij Barth in Poeldijk.  Oranje-kenner en Royalty watcher Wim Bom uit Poeldijk zette luid in met het lied ‘’Waar de blanke top der duinen, schittert in de zonnegloed’’.

Daarmee bracht Bom een Koninginnedag zestig jaar geleden in herinnering. De jonge Wimke stond dan met zijn schoolgenoten opgesteld bij de Rabobank tegenover de Bartholomeuskerk. Zij zongen uit volle borst eerst over de daden van Piet Hein, vervolgens over de blanke top om te eindigen bij het Wilhelmus.  Daarna kregen zijn een sinaasappel en gingen naar huis om op de televisie naar het defilé op Paleis Soestdijk te kijken.

Wimke was voor het Koninklijk Huis gewonnen. Hij schreef brieven en kreeg kaartjes met foto’s en handtekening terug. Hij spaarde ook tegeltjes, glazen en andere koninklijke parafernalia. Sinds zijn recente verhuizing naar Poeldijk heeft hij echter grote schoonmaak in zijn collectie gehouden. Zijn liefde voor het Koningshuis is er niet minder om geworden. In zijn lezing besprak hij alle hoogte en dieptepunten van de Oranjes sinds het begin van de 80 jarige oorlog toen Willem van Oranje het initiatief naar zich toetrok in de strijd tegen de Spaanse koning Philips !!.

Katholicisme

Willen van Oranje was na een Lutherse opvoeding een tijd katholiek toen hij aan het hof van keizer Karel V in Brussel verbleef. Toen de strijd tegen de Spaanse overheersing los barstte, koos hij voor een tolerante vorm van protestantisme. Inmiddels is het geloof geen punt van discussie meer.  De overgang tot het katholicisme van prinses Irene en haar huwelijk leverden in 1964 nog een rel op. Bij Armgard, de moeder van Prins Bernard en bij Prinses Christina was dit geen punt meer. Ondanks dat de grondwet voorschrijft dat het staatshoofd Nederlands Hervormd is, bleef Koningin Maxima het katholieke geloof aanhangen.

Vervolgens ging het met zeven mijlslaarzen door de vaderlandse geschiedenis. Willem van Oranje werd middelpunt van de Opstand. ,,Nederland was een klein pestland maar wist zich tegen het machtige Spanje te verzetten’’, zei Bom. Smeuïg vertelde Bom over het Leids ontzet in 1574 dat ieder jaar nog op 3 oktober wordt gevierd met haring, hutspot en wittebrood. ,,Er zijn toen veel mensen doodgegaan van teveel eten. Zij vraten zich letterlijk dood.’’ Via de moord op Willem van Oranje ging het naar zijn laatste huwelijk met de Franse Louise de Coligny. Samen kregen zij een zoon Frederik Hendrik, die na de dood van zijn halfbroer Maurits in 1625 stadhouder zou worden.

Slot Honselersdijk

Frederik Hendrik trouwde met Amalia van Solms. ,,Het stel was ontzettend rijk en leefde op grote voet’’, zei Bom. ,,Zij hielden exorbitante feesten. In die tijd is Huis ten Bosch en het buitenverblijf Slot Honselaarsdijk gebouwd’’, zei Bom. ,,Juliana woonde op Soestdijk maar Beatrix koos voor Huis ten Bosch. Dat moest voor miljoenen worden opgeknapt. Vorige week hield ik een lezing voor de Dienst Koninklijk Huis. De tuinman heeft mij toen verteld wat er gedaan is om de tuin weer in orde te krijgen, die onder Juliana zwaar verwaarloosd was.’’

Via zijn zoon Willem II en de koning stadhouder Willem III getrouwd met de Engels Mary, ging het naar de stadhouders van de Friese tak, Willem IV en Willem V. Deze tijd werd gekenmerkt door nepotisme, de handel in ambten waardoor kinderen al jonge een hoge, goedbetaalde functie  kregen. Verder stond stadhouder Willem V bekend om zijn buitenechtelijke affaires. In de 19de eeuw werd het niet veel beter. Van de drie koningen was Willem I nog de beste. Zijn zoon Willem II veroorzaakte enorme schulden omdat hij werd gechanteerd vanwege homoseksuele contacten. Diens zoon Willem III had een nog slechtere beeldvorming. Hij trouwde met zijn nicht Sophie van Würtenberg, die hij zeer onaangenaam behandelde. Zij beleefden weinig vreugde aan elkaar en leefden een gescheiden leven.  Het echtpaar kreeg drie zonen, die alle drie jong stierven. Toen ook Sophie in 1877 overleed, was de weg vrij voor een nieuw huwelijk. De 62-jarige koning trouwde met de 21-jarige Emma van Waldeck Pyrmont. ,,Zo, ben je met je opa aan het wandelen?’’, merkte een tuinman op toen het stel in de tuin een wandeling maakte om elkaar beter te leren kennen.

Na de dood van Willem III werd Emma in 1890 regentes voor haar tienjarige dochter. Om het imago van de monarchie op te vijzelen, ging Emma met haar dochter op tournee door het land. Het gevolg was dat Wilhelmientje waanzinnig populair werd. Het was moeilijk voor Wilhelmina om een partner te vinden. Emma kwam haar te hulp en bracht haar in contact met Hendrik van Mecklenburg. In 1901 werd een huwelijk gesloten. Er werd in Parijs een prachtige bruidsjapon gekocht maar het geluk was van korte duur. Hendrik was ongelukkig omdat hij zich nergens mee mocht bemoeien en daardoor niets te doen had.

Drank

Wim Bom weet uit zijn eigen familie over het gedrag van de prins-gemaal. Zijn grootouders exploiteerden café de Bonte Haas en prins Hendrik kwam er om met zijn grootvader te gaan jagen. Na afloop werd er zo stevig gedronken dat Hendrik een duwtje nodig had om in zijn auto te komen. Door alle drank kon hij niet meer goed lopen. Naast de drank had Hendrik nog een andere ondeugd. Hij maakte diverse buitenechtelijke kinderen. De vertrouweling van Wilhelmina Francois van ’t Sant had er een hele taak aan om deze avontuurtjes te verdoezelen.

Wim Bom eindigde zijn lezing met foto’s van de talloze bezoeken van leden van het Koninklijk Huis aan het Westland. Prins Hendrik opende in 1929 het Vincentiushuis in Poeldijk en Wilhemina bezocht in gezelschap van de burgemeester en Jan Barendse de plaatselijke veiling. In 1961 bezocht haar haar dochter Koningin Juliana Naaldwijk en in 1976 ’s-Gravenzande waar toen een vijfling was geboren. In 1979 bezochten Prinses Beatrix en Prins Claus samen het Heilige Geesthofje in gezelschap van de legendarische wethouder M.A.G. Zwinkels en Koningin Beatrix was in 2000 te gast bij Dario Fo in Poeldijk. Kortom de koninklijke familie probeerde het contact met de bevolking altijd goed op te pakken.

 

 

 

 

 

 

Royalty-kenner vertelt smeuïg over 450 jaar Oranje