Gouda is behalve om de Goudse kaas bekend om de glazen van de Sint Janskerk op de Markt. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat de glazen ramen van de langste kerk van Nederland centraal stonden in de rondleiding door het Goudse Gidsen Gilde.
De excursie startte met koffie en gebak op het terras van de uitspanning Gouds Glas op de Markt in Gouda. Gids Evalien ging uitvoerig in op de geschiedenis van de stad Gouda waarop de kerkhervorming van de 16de eeuw een sterk stempel heeft gedrukt. Voor die tijd telde de Goudse binnenstad een elftal kloosters, dat door de protestantse overheid in beslag werden genomen. ,,Dat leverde voor de stad gratis, dure bouwgrond op voor uitbreiding’’, zei de gids.
Synagoge
In de Blauwstraat ging de tocht langs de voormalige synagoge, die na de oorlog werd verkocht aan de vrije evangelie gemeente. Het aantal leden van de synagoge nam in de jaren dertig met meer dan het dubbele toe door de komst van Joodse vluchtelingen uit Duitsland, die dachten dat zij in Nederland veilig waren. Vierhonderd Goudse Joden overleefden de oorlog niet.
Door de smalle Looierssteeg van zeventig centimeter breed ging het richting Markt, waar gids Evalien uitleg gaf over het carillon. Tijdens het spelen van het carillon gaat op het stadhuis een deurtje open en verschijnt graaf Floris V, die Gouda in 1272 stadsrechten gaf. ,,Daardoor werd de stad bevoegd om recht te spreken en bestond er zekerheid over het recht van eigendom’’, zei de gids.
Brand
De Sint-Janskerk is in de 1350 gebouwd als katholieke kerk en werd in 1572 door de Calvinisten overgenomen en geschikt gemaakt voor hun eredienst. De reformatie had in Gouda echter een mild karakter. Daardoor zijn er 7 van de 42 altaarstukken van de gilden bewaard gebleven. Zij bevinden zich thans in het museum. Ook lieten de Calvinisten de glas in lood ramen met Bijbelse taferelen zitten. Die ramen waren trouwens in 1552 verwoest tijdens een grote brand, die de hele stad grotendeels in as legde. Een aantal ramen is destijds overigens hersteld aan de hand van originele ontwerptekening van de glazenier.
De ramen geven een mooi beeld van de Nederlandse geschiedenis in de 16 de eeuw. Een raam uit de katholieke tijd toont een Maria, die wordt geraakt door een gouden straal uit de hemel met een duif. Het raam duidt erop dat Maria een zoon zal baren van de Heilige Geest. Dit raam werd bij de grote brand van 1552 verwoest maar is hersteld. Het raam bevat de wapens van het stadsbestuur, dat de restauratie bekostigde. Een raam uit 1556 is betaal door Philips II. Afgebeeld zijn het beeld van de vorst en zijn vrouw Mary Stuart. Op een ander raam staat de landvoogdes Margaretha van Parma. Een raam in opdracht van Willem van Oranje is betaald door de gemeenteraad omdat Willem door alle oorlogsinspanningen de beurs niet meer kon trekken.
Wederdoper
Gouda was een tolerante stad omdat het stadsbestuur kettervervolgingen niet in het belang vond van de handel. Niettemin werd mede door de inspanningen van de pastoor en inquisiteur Jodocus Bourgeois in 1570 de wederdoper Faes Dircksz terecht gesteld. Hij werd begraven in ongewijde aarde. Een jaar stierf de pastoor en werd begraven in de Sint Janskerk. Toen een jaar later de Calvinisten aan de macht kwamen, werd het graf van de pastoor geopend om Faes Dircksz her te begraven. Het huis van de pastoor ging naar de weduwe van de ketter om in haar levensonderhoud te voorzien.
