Jaarboek 30 – 2017

De jaarboeken worden gratis aan de leden aangeboden. Niet-leden kunnen een exemplaar kopen voor € 14,95. Bij elke Westlandse boekhandel en in de webshop ligt het meest recente jaarboek in de schappen. In de webshop en bij het Westlands Museum zijn daarnaast ook de oudere jaarboeken te koop, zolang de voorraad strekt.

Van de redactie

In 1988 verscheen het eerste Historisch Jaarboek Westland. In een ononderbroken reeks zijn we nu aanbeland bij editie nummer dertig, een jubileumnummer derhalve. De afgelopen jaren hebben tientallen auteurs bijdragen geleverd aan het Jaarboek over een breed scala van onderwerpen. Deze dertigste editie van het jaarboek, die voor de gelegenheid extra dik is uitgevallen, bevat ook weer voor ieder wat wils.
Traditiegetrouw wordt in het openingsartikel aandacht besteed aan de geschiedenis van een gerenommeerd bedrijf uit de regio. Dit keer is dat, met dank aan Mellanie Vellekoop-Spuij, het familiebedrijf Lely, leverancier van landbouwmachines uit Maassluis. Het bedrijf heeft zijn wortels in Maasland en was afgelopen jaar het doel van de bedrijfsexcursie van het Genootschap.
Martha Vollering geeft in haar bijdrage, bijna een eeuw na de invoering van het vrouwenkiesrecht, een schets van de vrouwelijke pioniers in de Westlandse politiek. De eerste vrouw in een Westlandse gemeenteraad trad aan in 1939. Van haar werd gezegd dat zij ‘ten onrechte de plek van een man bezet hield’.
Menigeen heeft zich wel eens afgevraagd waar die vier grote schotelantennes in de duinen van Hoek van Holland voor dienen. Dick Ruis, gerenommeerd kenner van de Hoekse geschiedenis, doet dit uit de doeken.
Nico Koomen, oud-directeur van de keuringsdienst voor groente- en bloemzaden, heeft in 2016 voor de leden van het Genootschap Oud-Westland een boeiende lezing gehouden over het groentezaadvak in Nederland en de Westlandse zaadbedrijven in het bijzonder. Hij is zo vriendelijk geweest de tekst van zijn lezing om te werken tot een artikel voor het Jaarboek.
De vier klokken van de r.-k. Sint Adrianuskerk in Naaldwijk zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog onder vergeefs protest van de toenmalige pastoor afgevoerd naar Duitsland als grondstof voor de wapenindustrie. De historie van deze klokken en hun naoorlogse opvolgers is uitgezocht en op schrift gesteld door Frank de Klerk en Jaap Steenvoorden.
Het Westland in de patriottentijd vormt het onderwerp van de bijdrage van Jaap van Duijn. Deze periode in de jaren tachtig van de achttiende eeuw wordt gekenmerkt door grote spanningen tussen twee bevolkingsgroepen, de aan de macht zijnde prinsgezinden enerzijds en de revolutionaire patriotten anderzijds. De auteur laat zien dat die spanningen zich ook in het Westland in volle hevigheid hebben voorgedaan.
De Vlaardingervaart en de Maaslandse Vlieten worden heden ten dage vooral geassocieerd met pleziervaart en met de bekende, maar steeds zeldzamer wordende schaatstochten naar Vlaardingen. Dat over deze wateren vanuit historisch perspectief veel meer te vertellen valt, laat Jacques Moerman zien in zijn rijk geïllustreerde bijdrage aan dit Jaarboek.
Veertig jaar geleden schreef Leo Duifhuizen een doctoraalscriptie over de Reformatie in het Westland. Ter gelegenheid van het Lutherjaar 2017 is hij op verzoek van de redactie opnieuw in het onderwerp gedoken. Hij heeft zijn scriptie van destijds omgewerkt tot een alleszins lezenswaardig artikel.
In 2016 hield Ed van der Vlist, groot kenner van middeleeuwse handschriften, een lezing voor de leden van het Genootschap Oud-Westland. Die lezing ging over twee handschriften van Jan van Naaldwijk en over boeken uit die tijd die met Jan van Naaldwijk in verband gebracht kunnen worden. Het doet ons als redactie genoegen dat ook Ed van der Vlist bereid is gevonden zijn lezing om te werken tot een gedegen artikel voor het Jaarboek.
Ab Waasdorp beschrijft drie eeuwen Romeinse aanwezigheid in deze regio. De spectaculaire vondsten uit de Romeinse tijd die met een zekere regelmaat in het Westland worden gedaan, bewijzen dat dit een uniek gebied was.
Nog verder terug in de tijd gaat Everhard Bulten met zijn artikel over de prehistorie van het Westland. De vondsten uit die periode zijn voor een leek weliswaar minder spectaculair, maar daarom niet minder interessant. De vondsten bewijzen dat er ook in de prehistorie volop bewoning is geweest in dit gebied.
De bibliografie van de in het afgelopen jaar verschenen boeken en artikelen over het Westland is weer verzorgd door Hennie van Raaij-Lipman. De Archeologische kroniek is deze keer van de hand van Niels van Waveren. Ook treft u het jaarverslag over 2016 aan van secretaris Leen Valstar van het Genootschap. Tot slot is een handzaam overzicht opgenomen van de inhoud van de jaarboeken 2008 tot en met 2017.
De redactie wenst iedereen veel leesplezier met deze dertigste editie van het Historisch Jaarboek en bedankt degenen die hebben meegewerkt aan de totstandkoming ervan. In de eerste plaats zijn dat natuurlijk de auteurs van de artikelen, maar daarnaast allen die in welke vorm dan ook hun steentje hebben bijgedragen.

Inhoud

De geschiedenis van Lely en zijn producten
Van meccanodoos tot robots in de Dijkpolder
Mellanie Vellekoop-Spuij
Vrouwelijke pioniers in de Westlandse politiekMartha Vollering
Hoek van Holland tijdens de Koude OorlogDick Ruis
De Nederlandse groentezaadbedrijvenNico Koomen
De klokken van de Sint Adrianuskerk te NaaldwijkFrank de Klerk en Jaap van Steenvoorden
Patriotten in het WestlandJaap van Duijn
De Vlaardingervaart en de Maaslandse VlietenJacques Moerman
De Reformatie in het Westland (1525-1580)Leo Duifhuizen
Middeleeuwse boeken uit NaaldwijkEd van der Vlist
Drie eeuwen Romeinen in het WestlandAb Waasdorp
De prehistorie van het WestlandEverhard Bulten
Archeologische kroniek van het WestlandNiels van Waveren
Bibliografie van het WestlandHennie van Raaij-Lipman